Το Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ιστορία της Ιατρικής και Βιολογική Ανθρωπολογία: Υγεία, Νόσος και Φυσική Επιλογή» σχεδιάστηκε κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2015‐2016 και 2016-2017 από τα μέλη ΔΕΠ της Ιστορίας της Ιατρικής, Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ και του Εργαστηρίου Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας ΔΠΘ. Έχει διάρκεια 3 εξαμήνων, πιστώνεται με 90 ECTS και περιλαμβάνει τα εξής δύο γνωστικά αντικείμενα/ειδικεύσεις:
- Ιστορία της Ιατρικής
- Βιολογική Ανθρωπολογία
Το αντικείμενο του Προγράμματος είναι η μελέτη της εξέλιξης της Ιατρικής και της ένταξής της σε ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο. Αποκαλύπτονται οι καθοριστικοί παράγοντες της υγείας και της νόσου μέσω έρευνας σε κοινωνικό και επιστημονικό επίπεδο, τόσο σε επιδημικές όσο και σε χρόνιες νόσους. Διασαφηνίζεται πώς η μελέτη της ιστορίας μπορεί να βοηθήσει στην εκλεπτυσμένη κατανόηση ευρέως φάσματος ερωτημάτων και διλημμάτων της σύγχρονης ιατρικής. Μελετώνται ιατρικά κείμενα από πρωτογενείς πηγές και εντοπίζονται οι ιδιαιτερότητές τους. Αναπτύσσονται πτυχές της βιολογικής ανθρωπολογίας που συνδέονται με την ανασύνθεση της ιστορίας της γεωγραφίας και της εξέλιξης των νόσων μέσα από το πρίσμα της ανθρώπινης εξέλιξης ενώ παράλληλα αναλύεται η επίδραση των ασθενειών στην ανθρώπινη ανάπτυξη, η αλληλεπίδραση ανάμεσα στις ασθένειες και τις κοινωνικο-πολιτισμικές πρακτικές καθώς και η προσαρμοστικότητα των πληθυσμών σε νέα περιβάλλοντα. Μελετώνται ανθρώπινα σκελετικά κατάλοιπα αρχαιολογικής κυρίως προέλευσης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι συγκρίσεις του επιπολασμού των ασθενειών μεταξύ των παλαιότερων και των σύγχρονων πληθυσμών. Καλύπτονται τα πεδία της ιστορίας των επιστημών υγείας του ανθρώπου (αρχαία ιατρική, ιατρικές ειδικότητες, επιδημιολογία, φαρμακολογία και παλαιοφαρμακολογία, νεότερη ελληνική ιατρική, άσκηση της ιατρικής σε σχέση με το φύλο και την ισότητα των δύο φύλων κ.ά.) και τα πεδία της βιολογικής ανθρωπολογίας (εξέλιξη του ανθρώπου, οστεολογία, παλαιοπαθολογία, παλαιοδιατροφή, παλαιογενετική και παλαιοδημογραφία) καθώς και οι καινοτόμες τεχνικές μελέτης αυτών όπως το αρχαίο DNA, τα σταθερά ισότοπα, η μικροσκοπία και η γεωμετρική μορφομετρία.
Στόχοι του Διιδρυματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ιστορία της Ιατρικής και Βιολογική Ανθρωπολογία: Υγεία, Νόσος και Φυσική Επιλογή» είναι:
- Η παροχή εκπαίδευσης και εξειδικευμένης γνώσης βασικών θεμάτων στην ιστορία του ανθρώπου με διεπιστημονική προσέγγιση, όπως αρμόζει στο αντικείμενο: συνεργάζονται γιατροί, ιστορικοί, ιστορικοί της ιατρικής, αρχαιολόγοι, ανθρωπολόγοι, δημογράφοι, βιολόγοι.
- Η εξειδίκευση των φοιτητών στην ιστορία της ιατρικής ή στην βιολογική ανθρωπολογία, αποκτώντας δεξιότητες και εμπειρίες, με απώτερο στόχο την παροχή υψηλής ποιότητας ερευνητικό, επαγγελματικό και γενικά επιστημονικό έργο.
- Η ανάπτυξη κριτικών και ερευνητικών δεξιοτήτων από του φοιτητές, που απαιτούνται για σπουδές διδακτορικού επιπέδου.
- Η εξοικείωση των νέων επιστημόνων με τις σύγχρονες τάσεις της διεπιστημονικής ιστορικής και ανθρωπολογικής έρευνας και η ενημέρωσή τους για τα διεθνώς τεκταινόμενα στον επιστημονικό αυτό χώρο. Η αδήριτη ανάγκη διεπιστημονικών προσεγγίσεων στη μελέτη σύγχρονων και παρελθόντων πληθυσμών καθιστά κρίσιμη την ύπαρξη σχετικών εξειδικευμένων γνώσεων των Ελλήνων ιατρών, ιστορικών βιολογικών ανθρωπολόγων και βιοαρχαιολόγων στο εν λόγω ερευνητικό πεδίο.
Το ακαδημαϊκό πρόγραμμα ξεκινά τον Οκτώβριο κάθε ακαδημαϊκού έτους και ολοκληρώνεται τον Ιούνιο του επόμενου έτους. Κατά τις δύο τελευταίες εβδομάδες του Α΄ και Β΄ εξαμήνου διενεργούνται οι εξετάσεις των αντίστοιχων μαθημάτων του προγράμματος σπουδών. Η εκπόνηση των διπλωματικών εργασιών γίνεται κατά το Γ΄ εξάμηνο, από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως και το τελευταίο δεκαήμερο του Ιανουαρίου.
Ο αριθμός εισακτέων κατ’ έτος ορίζεται κατά ανώτατο όριο σε σαράντα (40) μεταπτυχιακούς φοιτητές. Για την ειδίκευση «Ιστορία της Ιατρικής» προκηρύσσονται 20 θέσεις. Για την ειδίκευση «Βιολογική Ανθρωπολογία» προκηρύσσονται 20 θέσεις. Το Δ.Π.Μ.Σ. δεν μπορεί να λειτουργήσει με λιγότερο από έξι (6) μεταπτυχιακούς φοιτητές.
Η χρονική διάρκεια φοίτησης στο Δ.Π.Μ.Σ. που οδηγεί στη λήψη του Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Δ.Μ.Ε.) ορίζεται στα τρία (3) εξάμηνα, στα οποία περιλαμβάνεται και ο χρόνος εκπόνησης και κρίσης της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας. Ο ανώτατος επιτρεπόμενος χρόνος ολοκλήρωσης των σπουδών ορίζεται σε έξι εξάμηνα.
Για τη φοίτηση στο Δ.Π.Μ.Σ. καταβάλλονται συνολικά τέλη φοίτησης ύψους δύο χιλιάδων τετρακοσίων (2.400) ευρώ. Η καταβολή των τελών φοίτησης γίνεται σε δύο ισόποσες δόσεις, η πρώτη κατά την εγγραφή και η δεύτερη πριν από την έναρξη του Β΄ εξαμήνου.
